Dziś kilka podstawowych informacji na temat wolnych rodników i antyoksydantów. W telewizji słyszymy, iż wolne rodniki są toksycznymi związkami i musimy się ich pozbyć z organizmu, aby je niwelować powinniśmy korzystać z suplementów o działaniu antyoksydacyjnym jednak czy powinniśmy je zażywać?
Medal ma zawsze dwie strony tak jest i w przypadku wolnych rodników. W prawidłowych warunkach w naszym organizmie ilość wolnych rodników i antyoksydantów jest utrzymywana w równowadze, co oznacza, iż wolne rodniki są trzymane w ryzach i nie wywołują negatywnych szkód. Problem pojawia się wtedy, gdy ilość wolnych rodników lub antyoksydantów kieruje się w którąś ze stron. Tak nadmiar antyoksydantów również jest dla nas niezdrowy. Co ciekawe wolne rodniki wytwarzane są w naszym organizmie przez cały czas we wszystkich typach komórek w procesie pozyskiwania energii. Jak już pisałem mitochondria, czyli centrum naszej energetyczności wytwarzają ogromne ilości wolnych rodników, ale mają swoiste antyoksydanty chroniące je przed uszkodzeniami.
Czym tak naprawdę są wolne rodniki?
Wolne rodniki są to związki chemiczne mające pojedynczy nieseparowany elektron na zewnętrznej powłoce. Każdy elektron dąży do tego, aby na ostatniej powłoce zawsze były pary. Cząsteczki z wolnymi elektronami dążą więc do stworzenia duetu, co czyni je wysoce reaktywnymi (oczywiście w dużym uproszczeniu). Skąd pozyskują elektrony do stworzenia pary?
- Z białek
- Tłuszczy
- Węglowodanów
- Kwasów nukleinowych
- Antyoksydantów
Konsekwencje działania wolnych rodników są przeogromne powodują między innymi:
- Uszkodzenie struktur białkowych, co destabilizuje równowagę wewnątrzkomórkową, (co może przyczynić się nawet do śmierć komórki)
- Mutacje genowe
- Utlenianie białek powodując dezaktywację enzymów
- Utlenianie tłuszczy powoduje ich uszkodzenie i utratę funkcjonalności
- Niszczycielskie działanie wolnych rodników przyczynia się do wielu chorób między innymi sercowo-naczyniowych, nowotworów, insulinooporności, chorób neurodegeneracyjnych, starzenia się (jedna z teorii starzenia się)
Najważniejsze rodniki w naszym organizmie to?
- Nadtlenek wodoru
- Rodnik hydroksylowy
- Rodnik nadtlenkowy
Jakie są, zatem źródła wolnych rodników? Jest ich naprawdę dużo oto kilka z nich:
- Promieniowanie rendgenowskie i gamma
- Reakcje z metalami ciężkimi
- Neutrofile
- Makrofagi
- Przemiany energetyczne w mitochondriach
- Zanieczyszczenia środowiska
- Nieprawidłowa dieta
- I wiele innych
Jak już wspomniałem oprócz niszczycielskiego działania wolnych rodników pełnią one bardzo ważne funkcje w naszym organizmie takie jak:
- Układ immunologiczny(oparty jest na działaniu wolnych rodników)
- Autofagia
- Przekaźnictwo (informacja o autofagii)
- Wywołują wzrost i różnicowanie komórek
- Aktywują czynniki transkrypcyjne i fosforylację białek
Jak widać wolne rodniki są nam niezbędne do życia, gdyby nie one nie bylibyśmy w stanie walczyć z patogenami, które dostarczamy do naszego organizmu każdego dnia. No dobrze skoro już wiemy, co to wolne rodniki i że są ich dobre, jak i złe strony, co więc z antyoksydantami czy zawsze są dobre. Nasz organizm, aby zabezpieczyć się przed działaniem wolnych rodników wytwarza, codzienne antyoksydanty. Antyoksydanty, jesteśmy w stanie syntetyzować (oczywiście przy odpowiednim dostarczeniu makro i mikroskładników) oraz możemy je dostarczyć z zewnątrz. Do antyoksydantów wewnętrznych możemy zaliczyć:
- Glutation
- Katalaza
- Dysmutaza
- Peroksydaza glutationowa
- Reduktaza glutationowa
Endogenne antyoksydanty:
- Witamina A,C,E
- Astaksantyna
- Kurkumina
- Resweratrol
- Q10
- Omega-3 i wiele innych związków
Jednak, czym są antyoksydanty?
Są to związki, które chętnie dzielą się elektronami, przy czym same nie stają się wolnymi rodnikami. Skoro wolne rodniki mają też dobrą stronę to oczywistym staje się, iż nadmiar antyoksydantów również może być szkodliwy, o ile dostarczenie ich z dietą raczej nie spowoduje nadmiernej ilości tych składników w organizmie o tyle suplementacja już tak. Dlatego zawsze przestrzegamy przed nadmierną suplementacją na własną rękę, ponieważ nieprawidłowo dobrana może być przyczyną wielu negatywnych konsekwencji.
Podsumowując:
Wolne rodniki dostarczamy zarówno z pożywieniem, jak i sami jesteśmy ich producentami. W diecie znajduje się wiele antyoksydantów, które mogą niwelować stres oksydacyjny wywołany nadmierną ilością wolnych rodników. W dzisiejszym świecie zanieczyszczenia, styl życia przyczyniają się do większej produkcji wolnych rodników, dlatego nasza dieta powinna być jeszcze bardziej urozmaicona i zawierać spore ilości antyoksydantów (warzywa, owoce, ryby, zdrowe tłuszcze). Suplementacja antyoksydantami może przynieść negatywne konsekwencje, dlatego należy być ostrożnym.
Zainteresował Cię artykuł?
Poszerz swoją wiedzę o wybrane produkty z naszego sklepu – solidna dawka praktycznej wiedzy!
